اشتباهات رایج برندینگ +[تحلیل 20 اشتباه رایج در برندسازی]

برند سازی در معنای حقیقی، تنها خلق یک لوگو جذاب یا انتخاب رنگ‌های زیبا نیست؛ برند یعنی تصویر ذهنی، تعهد احساسی و وعده‌ ای که به مخاطب داده‌اید و باید آن را از طریق تجربه ‌ای جامع محقق کنید. بسیاری از کسب و کارها به محض آغاز فعالیت، به دام خطاهای تکراری و اغلب مرگ ‌آور برندینگ می‌ افتند؛ خطاهایی که می ‌توان با آگاهی و پیش‌ بینی از آنها اجتناب کرد. در این مقاله، با تمرکز بر اشتباهات رایج برندینگ، 20 اشتباه حیاتی را تشریح کرده و راهکارهای عملی برای اجتناب از آن‌ها ارائه می ‌دهیم.

هدف ما این است که پس از خواندن این متن، شما نه فقط خطاها را بشناسید، بلکه بتوانید از همان ابتدا در استراتژی برند سازی خودتان، ساختاری قدرتمند بسازید .

اشتاباهات رایج در برندینگ

۱. نادرست فهمیدن مفهوم برندینگ

یکی از اشتباهات اساسی و پایه‌ ای در برندسازی، اشتباه گرفتن برندینگ با تبلیغات، بازاریابی یا صرفاً طراحی هویت بصری است. این خطا چند بعد دارد:

بسیاری تصور می ‌کنند که اگر تبلیغات گسترده ای  انجام دهند یا لوگو و هویت بصری خوبی داشته باشند، برند را ساخته ‌اند.ولی واقعیت این است که برند مجموعه ‌ای از ادراک‌ هاست که در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد .ممکن است یک برند عالی داشته باشید ولی پیام‌هایتان بی‌ هدف باشد، یا استراتژی شما پشت کمپین های تبلیغاتی پنهان شود.

چند نکته برای جلوگیری از این اشتباه:

• ابتدا از خود بپرسید: برند من چه وعده‌ ای به مخاطب می ‌دهد؟
  
  
• برند باید برای این سوالات پاسخ داشته باشد: «چرا باید به ما اعتماد کنند؟»، « ما چه تفاوتی با بقیه داریم؟»، «برند ما چه احساسی را میخوهد به مشتریان منتقل کند؟
  
  
• تبلیغات و بازاریابی ذیل استراتژی برند عمل می‌ کنند، نه برعکس.

۲. فراموش کردن تعریف ارزش‌ها  (Values)

هر برندی نیازمند ستون فقراتی از ارزش‌ها، مأموریت و چشم ‌اندازها است. اگر پیش از تعریف ارزش‌ها، به سراغ طراحی برند بروید، تصویربرند  شما مخدوش و متناقض خواهد بود.

به عنوان مثال:

• برندی که ادعای «دوستداری محیط ‌زیست» را دارد اما در زنجیره تأمینش از مواد آلاینده استفاده می ‌کند، خیلی زود توسط مخاطب رسوا می ‌شود.
  
  
• اگر ارزش‌ها را به وضوح تعریف نکنید، در زمان تصمیم‌ گیری‌های کوچک (مثلاً یک پست رسانه اجتماعی، یک شریک تجاری) نمی ‌دانید کدام مسیر را انتخاب کنید.

راهکار:

۱. ارزش‌ها را به زبان ساده، واضح و حداقل سه تا پنج مورد تعریف کنید.

۲. این ارزش‌ها باید در تمام سطوح کسب و کار شما جاری باشند. از استخدام کارمندان تا انتخاب تأمین ‌کننده.

۳. در تدوین استراتژی برند، هر تصمیمی را در برابر ارزش‌ها بسنجید: آیا این کار با ارزش های ما هم ‌سو هست یا نه؟

۳. وابستگی محض به ترندها

پیروی کورکورانه از مدها و ترندها می‌ تواند برند را شبیه دیگران کند؛ در واقع، این مساله یکی از رایج‌ ترین اشتباهات برندینگ است.

چالشها:

• ترندها کوتاه‌ مدت ‌اند. اگر برند شما بر پایه ترند ساخته شود، وقتی ترند عوض شود، هویت شما مخدوش می گردد
  .
• مخاطب دچار خطای تشخیصی می شود: آیا شما همان برندی هستید که ابتدا معرفی کردید، یا هر روز تغییر می ‌کنید؟

راهکار:

• برند شما باید دارای هسته‌ ای پایدار باشد.این هسته شامل  ارزش، پیام اصلی و وعده برند می باشد. روی این هسته، ترندها را به شکلی محدود و هوشمندانه تطبیق دهید.
  
  
• مثلاً از المان ‌های بصری ترند و به روز میتوان خیلی هوشمندانه استفاده کرد. اما حفظ رنگ، فونت و لحن برند باید ثابت بماند.
  
  
• هر ترندی که انتخاب می ‌کنید، باید از خودتان بپرسید که آیا واقعا با ماهیت برند ما هم‌ خوانی دارد یا صرفاً برای دیده شدن است؟

۴. تقلید از رقبا

تقلید کردن رقبا شاید راهکاری ساده به نظر برسید اما معایب بزرگی هم دارد:

• وقتی شما از کسی تقلید می‌ کنید، هویت خود را قربانی می ‌کنید و مخاطب شما احتمالاً شما را به چشم نسخه دوم همان برند می ‌بیند.
  
  
• تقلید باعث می‌ شود ارزش‌های متمایزتان محو شود.

البته باید به این موضوع هم اشاره کنیم که  الهام گرفتن از موفقیت رقبا اشکالی ندارد، فقط کپی نباشید.

راهکار ها :

• تحلیلی عمیق داشته باشید و ببینید چرا رقیب  شما آن استراتژی را انتخاب کرده و مزایا و معایبش چیست.
  
  
• از الگوها استفاده کنید اما آن‌ها را با ارزش و هویت خود تطبیق دهید.
  
  
• همیشه هدفتان این باشد که جایگاهی متفاوت خلق کنید، نه اینکه مقلد صرف باشید.

۵. استفاده از تصویرسازی گیج ‌کننده

تصاویر، نمادها، رنگ‌ها و آیکون‌هایی که انتخاب می ‌کنید، باید کاملاً با پیام و محصول شما هماهنگ باشند. اگر بین تصویر و مفهوم برند تناسب نباشد، مخاطب سردرگم می ‌شود.

راهکار ها

• از المان‌هایی استفاده کنید که فرهنگ مخاطب را در نظر دارند.
  
  
• روان‌ شناسی رنگ و  روانشناسی اشکال هندسی اهمیت ویژه ای دارند: رنگ‌ ها و اشکال هندسی پیام ‌های عاطفی متفاوتی را منتشر می کنند (مثلاً آبی نماد اعتماد، و شکل مربع نماد تعادل ).
  
  
• تصاویر بی ‌ربط یا خیلی مفهومی ممکن است پیام را مبهم کنند.

به عنوان مثال: اگر برند لوکسی دارید و تصاویر شما رنگ‌ های ارزان یا چیدمان ناپسند دارد، تناسب از بین می ‌رود و مخاطب به برند شما شک می‌ کند.

۶. نوشتن متن ضعیف

کلمات، شعارها، پیام‌ های برند و محتوا دقیقاً همان مؤلفه‌هایی هستند که برند را زنده نگه می‌ دارند.

اگر متن ضعیف باشد:

• ارزش برند پایین می‌آید
  
  
• ارتباط با مخاطب قطع می ‌شود
  
  
• احساس حرفه‌ ای بودن از بین می ‌رود

راهکار ها:

1.لحن برند را از ابتدا تعریف کنید (رسمی، دوستانه، جذاب، شاعرانه و …).

۲. واژگانی ساده، شفاف و به دور از اصطلاحات پیچیده انتخاب کنید.

۳. پیام‌ها را چندبار بازنویسی و بازبینی کنید، با تیم‌های مختلف مشورت کنید.

۴. در شعار و پیام اصلی برند، باید وجه تمایزتان به روشنی دیده شود.

۵. متن‌ها را با مخاطب آزمایش کنید (نظرسنجی).

۷. چشم ‌پوشی از تحقیقات بازار

یکی از پایه‌های اصلی هر استراتژی برند موفق، «دانش دقیق از بازار هدف» است. بدون این دانش:

• ممکن است به سمت نیازهای اشتباه حرکت کنید
  
  
• پیام‌ها و کانال‌های ارتباطی با مخاطب ‌تان هماهنگ نباشد
  
  
• منابع شما به هدر روند

راهکار:

• از تحقیقات کمی و کیفی استفاده کنید: نظرسنجی، مصاحبه، تحلیل رقبا
  
  
• پرسش‌های کلیدی: دغدغه مخاطب چیست؟ چه ارزش‌هایی برایش اهمیت دارد؟
  
  
• از داده‌های واقعی (آمار بازار، رفتار مخاطب) برای تصمیمات برندینگ بهره ببرید.

۸. نادیده گرفتن راهنمای برند

یک راهنمای برند طراحی کنید و به آن عمل کنید.

 بسیاری از برندها:

• دستورالعمل دارند، اما تیم و کارکنان آن را رعایت نمی کنند.
  
  
• در نقاط تماس مختلف، عناصر مهم برند تغییر می ‌کنند و هویت برند ضعیف می‌ شود

راهکار ها:

• یک سند برندبوک یا راهنمای جامع برند تعریف کنید: لوگو، رنگ‌ها، فونت، فاصله ‌گذاری، لحن گفتار، تصاویر مجاز و غیرمجاز را در این سند مکتوب کنید.
  
  
• همه اعضای تیم (داخلی و خارجی) را در استفاده صحیح از راهنمای برند آموزش دهید
  
  
• نظارت مداوم روی تمامی نقاط تماس با مشتری داشته باشید و بازبینی دوره ‌ای انجام دهید
  
  
• سامانه‌ ای برای بررسی انطباق محتوا با دستورالعمل  ها داشته باشید

۹. انتشار یکسان محتوا در همه پلتفرم‌ها

یکی از اشتباهات رایج برندینگ این است که محتوای تولید شده را بدون تغییر در همه شبکه اجتماعی منتشر کنید.

این کار باعث می ‌شود:

• مخاطب حس کند محتوای شما برای آن پلتفرم خاس مناسب نیست.
  
  
• فضا های مجازی شما نتوانند هویتی مستقل داشته باشند.
  
  
• فرصت تعامل ویژه در هر رسانه را از دست بدهید.

راهکار:

• در هر پلتفرم، سبک خاصی از محتواها را بگذارید ولی حتما باید  هویت اصلی برندتان را حفظ کنید .
  
  
• مثلاً در اینستاگرام تصویر محور باشید، در لینکدین متن حرفه ای بنویسید و در تیک‌ تاک ویدیو کوتاه و سرگرم کننده بسازید.
  
  
• هر محتوایی را برای مخاطب آن رسانه بهینه ‌سازی کنید

۱۰. فقدان تنوع و شمول

در دنیای امروز، برندهایی که تنوع را نادیده می‌ گیرند ریسک بزرگی می ‌کنند:

• مخاطبان متنوع شما ممکن است احساس کنند برند شما برای آن‌ها ارزشی قائل نیست
  
  
• پیام‌های محدود یا تصاویر یکنواخت می ‌تواند جامعه را دل ‌زده کند

راهکار:

• در تصاویر و محتوا ها، مخاطبان با ویژگی‌های متنوع (جنسیت، قومیت، سن، توانایی) را نمایش دهید
  
  
• لحن برند را طوری انتخاب کنید که همه بتوانند ارتباط برقرار کنند
  
  
• در بازبینی پیام‌ها حساسیت فرهنگی، دینی، اجتماعی را در نظر بگیرید

۱۱. بی ‌توجهی به مسائل اجتماعی

برندهایی که از معضلات اجتماعی دوری می ‌جویند یا از اظهار نظر ، طفره می ‌روند، ممکن است:

• برای مخاطبانی که به مسائل اجتماعی حساس هستند ، بی ‌احساس و بی مسئولیت به نظر برسند
  
  
• فرصت دیده شدن به عنوان برند مسئول را از دست بدهند

برند ها باید بدانند که در مورد مسائل اجتماعی  باید با صداقت و شفافیت وارد شد؛ اظهار نظر سطحی یا فرصت ‌طلبانه می ‌تواند به ضد خود تبدیل شود.

راهکار:

• تحقیق کنید مخاطب ‌تان چه مسائلی برایش اهمیت دارد
  
  
• موضعی اتخاذ کنید که با ارزش‌های برند هم ‌خوانی داشته باشد
  
  
• عملگرایی خود را در مسائل اجتماعی نشان دهید و فقط شعار ندهید.

به عنوان مثال  تبلیغ  پپسی به خاطر ساده ‌انگاری یک موضوع اجتماعی بزرگ با واکنش شدید مواجه شد.

۱۲. انتخاب شرکای نامناسب

همکاری با برندها، افراد تأثیرگذار یا شرکت‌های دیگر می‌تواند تصویر شما را تقویت کند و یا لطمه بزند:

• اگر شریک شما ارزش‌هایی مخالف با ارزش های برند شما داشته باشد، برندتان درگیر تناقض می ‌شود
  
  

راهکار:

• پیش از همکاری، بررسی عمیقی از اخلاق، ارزش‌ها و تاریخچه شریک انجام دهید
  
  
• قراردادها و توافقات اخلاقی و برندینگ را شفاف بنویسید
  
  
• در انتخاب (اینفلوئنسرها) دقت کنید تا در تضاد با برندتان نباشند
  
  

 

۱۳. نادیده گرفتن بحران‌ها و چالش‌ها

اگر برند هنگام مواجهه با بحران ، سکوت اختیار کند یا برخورد نامناسب داشته باشد، اعتماد مخاطب آسیب می‌ بیند.

راهکار:

• بحران را به رسمیت بشناسید و شفاف باشید
  
  
• ارتباط مداوم با مخاطب برقرار کنید و مراحل حل مسأله را اطلاع رسانی کنید.
  
  
• از اشتباهات بیاموزید و اصلاحات لازم را انجام دهید.

۱۴. نداشتن صدای ثابت برند

صدای برند (لحن، سبک گفتار، لحن پیام) اگر متغیر باشد، مخاطب سردرگم می‌شود:

• تفاوت در محتوا های فضای مجازی (در یک پست فضای مجازی رسمی، در دیگری طنزآمیز)
  
  
• تفاوت در لحن تعامل با مخاطب (تعامل ایمیلی رسمی و تعامل پیامکی طنز آمیز)
  
  

این ناهماهنگی ها باعث می‌شود برند شخصیتی نداشته باشد

راهکار:

• در دستورالعمل برند، بخش لحن و صدا را دقیق تعریف کنید
  
  
• نمونه ‌متن ‌هایی تعریف کنید تا تیم تان به عنوان مرجع از آنها استفاده کنند.
  
  
• بازبینی و بازآموزی مداوم داشته باشید

۱۵. کم‌ کاری در تعامل با مخاطب

برند موفق، برندی است که در  تعامل با مخاطبانش کوتاهی نکند.

اگر برند شما به پیام‌ها، نظرات و بازخوردها پاسخ ندهد:

• مخاطب احساس می ‌کند دیده نمی‌ شود
  
  
• ارتباط عاطفی کاهش می‌ یابد
  
  
• مسئولیت‌ پذیری شما زیر سئوال می ‌رود

راهکار:

• پاسخ سریع و انسانی بدهید.
  
  
• محتوای مخاطب (UGC) را بازنشر دهید
  
  
• در گفتگوها شرکت کنید (لایو، Q&A، کامنت‌ها)
  
  
• سیستم CRM یا ابزار مدیریت تعامل داشته باشید

۱۶. تغییرات ناگهانی در هویت برند

برندهایی که یک ‌شبه لوگو یا پیام خود را عوض می ‌کنند، ممکن است:

• مخاطب را شوکه کنند
  
  
• حافظه بصری مخاطب را تغییر دهند
  
  
• اعتماد را از بین ببرند.

به عنوان مثال برند  Tropicana  در سال  ۲۰۰۹ لوگوی خود را تغییر داد که با واکنش منفی شدیدی مواجه شد و مجبور شد به طراحی قبلی اش بر گردد.

راهکار:

• تغییر را تدریجی انجام دهید
  
  
• برخی المان‌های شناخته ‌شده را حفظ کنید
  
  
• مخاطب را با مراحل تغییرات همراه کنید (اعلام، توضیح، نمایش مراحل)
  
  
• در ابتدا به صورت موقت و محدود تغییرات را اعمال کنید.

۱۷. بسیار خاص بودن

اگر برندتان آن ‌قدر به یک موضوع خاص بپردازد که از سایر مخاطبان دور شود، تعداد مخاطبان بالقوه کاهش می ‌یابد.

به عنوان مثال یک برند پوشاک که فقط برای کاربران یک منطقه کوچک محلی تبلیغ کند، ممکن است نتواند در بازار آنلاین رشد کند.

راهکار:

• تعادلی میان «ویژگی خاص» و «تمایز» برقرار کنید
  
  
• توجه داشته باشید برند شما باید بتواند در سطوح بالاتر نیز مفهوم خود را حفظ کند
  
  
• در استراتژی توسعه برند، حوزه‌های جانبی مرتبط  را برای گسترش انتخاب نمایید
  
  

۱۸. بسیار کلی بودن

به همان اندازه که خاص بودن بد است، کلی بودن و عدم تمایز هم خطرناک است. برند مبهم، هیچ تصویری در ذهن مخاطب نمی ‌سازد.

راهکار:

• وعده‌ای واضح و متفاوت تعریف کنید
  
  
• نکات تمایز (USP) خود را شفاف بیان کنید
  
  
• داستانی  از برند خود  روایت کنید که مخاطب با آن همزادپنداری کند

۱۹. به ‌روزرسانی نامنظم

دنیای برندینگ و دنیای مخاطبان دائما در حال پیشروی و تغییر هستند. اگر برندتان را به‌ به موقع و مداوم بروز رسانی نکنید:

• ممکن است قدیمی شوید
  
  
• رقبایتان با نوآوری های جدید شما را کنار بزنند
  
  
• مخاطب احساس کند برند «مرده» است

راهکار:

• به صورت هفتگی محتواهای جدید و نوین به مخاطب ارائه دهید.
  
  
• به صورت سالانه محتواهای یکسال گذشته تان را با توجه به میزان نرخ درگیری رصد و تحلیل کنید.
  
  
• به بازخورد مخاطب گوش دهید و به تدریج اصلاحاتی در برندینگ خود انجام دهید

20. مشورت با نااهلان یا افراد بی ‌تخصص

از ابتدایی ‌ترین اشتباهات، سپردن برند سازی به کسانی است که دانش یا تجربه کافی ندارند:

• اینکار ممکن است هزینه‌های شما را بالا ببرد و نتیجه ای هم نداشته باشد.
  
  
• اینکار ممکن است به هویت برندتان ضربه بزند.
  
  

راهکار:

• در مشاوره برندینگ، سابقه و نمونه کارها را بررسی کنید
  
  
• در پروژه، افراد تخصصی و با تجربه در کنار هم باشند
  
  
• به عنوان رهبران پروژه، آگاهی روشنی از برند داشته باشید و در پروسه برندسازی مشارکت مداوم داشته باشید .

و در آخر

در یک جمع‌ بندی نهایی، این توصیه‌ها به شما کمک می ‌کند تا از دام اشتباهات رایج در برندینگ دور بمانید:

1. برند را از پایه تعریف کنید: ارزش‌ها، مأموریت، مخاطب هدف، تمایز
   
   
2. استراتژی برند تدوین کنید: مسیر، کانال‌ها، پیام محوری
   
   
3. دستورالعمل برند بسازید و رعایتش کنید
   
   
4. تحقیق بازار را جدی بگیرید و تصمیمات را مبتنی بر داده بگیرید
   
   
5. لحن برند را تثبیت کنید و بر اساس آن همه محتواها را تولید کنید
   
   
6. تعامل فعال با مخاطب داشته باشید
   
   
7. به‌روزرسانی تدریجی در برند داشته باشید
   
   
8. همکاری‌ها و شرکای برند را با دقت انتخاب کنید