همانطور که میدانید زندگی بیشتر به یک شبکه ارتباطی میماند، شبکهای بسیار گسترده. آنگاه که پدری بر گونه فرزندش بوسه میزند، کودکی به مادرش لبخند میزند، دانشآموزی برای پاسخ به پرسش آموزگار دستش را بلند میکند، مشتری به برچسب قیمتها نگاه میکند، هرکدام از این حرکات نوع خاصی از برقراری ارتباط است، که آدمها از پگاه تا شامگاه به وسیله آنها با یکدیگر در ارتباطند. ارتباطات دارای اهمیت ویژهای است به ویژه امروز که رفع نیازهای فزونی یافتۀ آدمی، جز از طریق ارتباطات صورت نمیگیرد. نویسندگان، گویندگان، معلمان و هنرپیشگان در زمینۀ ارتباطات حرفهای فعالیت میکنند. سایر افراد جامعه نیز، زندگی خود را از طریق برقراری ارتباطات میگذرانند نظیر: پلیس، فروشندگان، روانکاوان و منشیان و… از این رو ارتباطات مؤثر را قلب مدیریت میدانند.
در جوامع کنونی، افراد برای گذراندن زندگی کمتر به شکار، کشاورزی یا کارهای ساده اولیه که نیاز به نیروی جسمانی دارد اشتغال دارند. بیشتر افراد در ساختار جوامع متمدن نقش انتقال اطلاعات را بر عهده دارند. حتی اگر اطلاعات مبنای کار در این جوامع نباشد، باز هم بخش عمدۀ زندگی انسان امروز را تولید اطلاعات و انتقال آن در بر میگیرند. برای مثال پدری به آموزش فرزند خویش میپردازد، دیگری به عبادتگاه می رود، دوستدار مسابقات ورزشی به تماشای مسابقه میرود. هریک از آنان از طریق زبان یا سایر علائم تعامل انسانی، با یکدیگر ارتباط برقرار میسازند. زبان عامترین و معمولیترین نوع ارتباطات انسانی است و یک نوع رفتار به حساب میآید که از فعالیتهایی نظیر صحبت کردن و واکنشهایی نظیر درک آنچه گفته میشود، تشکیل میگردد. مجموعه ارتباطات بشری به مراتب از زبان فراگیرتر است. همانگونه که در جوامع امروزی، افراد مختلف به روشهای گوناگونی با هم ارتباط برقرار میکنند، مردم جوامع نیز در سراسر دنیا به گونههای مختلفی با هم در ارتباطند. چگونگی و نوع در ارتباط گرفتن انسانها، همان شیوه زندگی و فرهنگ آنان است. به تبع تغییر یا تحول در عناصر فرهنگی یک جامعه، شبکه ارتباطی آن جامعه نیز متحول میشود. بدین جهت صاحبنظران، ارتباطات و فرهنگ را غیر قابل تفکیک میدانند.
شاید شدیدترین انتقادهایی که مدیران میتوانند از همکاران، مافوقها یا کارکنان دریافت دارند، پیرامون عدم توانشان در ارتباطات مؤثر است. بنابراین، نباید فراموش کرد که ارتباطات مؤثر، هدف به حساب نمیآید بلکه باید وسیلهای برای کسب هدف تلقی شود. مشخصه اصلی نویدبخش در مورد ارتباطات این است که ارتباط کیفیتی ذاتی نیست، بلکه اکتسابی است. افرادی که به راستی دوستدار بهبود توان خود در ارتباطات باشند، با توجه کافی به این امر می توانند به سوی اهداف خود گام بردارند.
منبع: کتاب مدیریت رفتار سازمانی
نام نویسنده: دکتر علی رضاییان
