همانطور که در مقاله قبل خواندیم نسبت طلایی در طراحی یک عدد خاص در ریاضیات است که به‌وسیلهٔ تقسیم دو قسمت، به این صورت بیان میشود: طول قسمت بلندتر تقسیم بر طول قسمت کوتاهتر برابر با مجموع هر دو بر طول قسمت بلندتر است، یعنی حاصل تقسیم A/(A+B) برابر با A/B باشد.
نسبت طلایی (Golden Ratio) به زبان ساده تر یک رابطه ریاضی است که وقتی یک خط یا یک شکل را به دو بخش تقسیم می‌کنید، حاصل تقسیم بخش بزرگتر به بخش کوچک‌تر با حاصل تقسیم کل به بخش بزرگتر برابر میشود. این عدد برابر است با 1.618.
به‌عبارت ساده، اگر یک خط داشته باشید و آن را به دو بخش تقسیم کنید، نسبت بخش بزرگتر به بخش کوچک‌تر باید همان نسبت کل خط به بخش بزرگتر باشد تا نسبت طلایی ایجاد شود.
فرمول:
اگر طول کل خط a+b باشد و طول بخش بزرگتر a و طول بخش کوچک‌تر b، آنگاه:
a/b = (a+b)/a ≈ 1.618
این نسبت در فرآیندهای طراحی و هنر به‌عنوان یک عنصر متوازن و جذاب شناخته میشود.
نسبت طلایی از دیدگاه ریاضی به عنوان یک عدد بی نهایت با مقدار تقریبی 1.618… تعریف میشود.
این نسبت در طراحی‌های مختلف، هنر، معماری و حتی در طبیعت به‌عنوان یک اصل ترکیب بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک ابزار برای ایجاد تعادل و جذابیت در طراحی‌ها به کار می‌رود.
ما در این مقاله به کار کردهای نسبت طلایی در بخش های مختلف میپردازیم:
چگونه از نسبت طلایی در طراحی استفاده کنیم
بیایید نگاهی به نحوه استفاده از نسبت طلایی در طراحی بیندازیم.
به عنوان یک طراح غیرحرفه‌ای، حفظ تعادل در طراحی ها کار راحتی نیست.
خوشبختانه ابزارهایی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند. مانند نسبت طلایی
بیایید نگاهی به چگونگی استفاده از نسبت طلایی در طراحی بیندازیم.
اگر قصد دارید در این متن در مورد نحوه استفاده از نسبت طلایی در طراحی بخوانید، از پیش بدانید که استفاده از نسبت طلایی به تنهایی به معنای زیبایی طراحی‌های شما نیست.
به عبارت دقیق‌تر، استفاده از نسبت طلایی وجود زیبایی در طراحی‌های شما را تضمین نمی‌کند.
رمز استفاده مؤثر از نسبت طلایی، پیدا کردن تعادل است.
از طرفی حتی اگر اغلب نظرهایی که پیرامون نسبت طلایی میگویند درست نباشند، این به معنای این نیست که نتوانید آن را در طراحی‌های خود به کار ببرید!
بیایید نگاهی به تمام روش‌های مختلفی که می‌توانید نسبت طلایی را در طراحی‌های خود به کار ببرید، بیاندازیم:
شکل‌های هندسی نسبت طلایی
نسبت طلایی اشکال ژئومتریکی مختلفی ارائه می‌دهد تا به شما در دستیابی به تعادل در طراحی‌ها کمک کند.
این اشکال عبارتند از:
– مستطیل نسبت طلایی
– مارپیچ نسبت طلایی
– مثلث نسبت طلایی
– شبکه نسبت فی
– علاوه بر این، می‌توانید اشکال ترکیبی مانند دایره‌ها، مارپیچ ها و مثلث‌ها را با ترکیب گزینه‌های ذکرشده بسازید.
در دنیای هنر و هندسه، یک تقاطع جذاب وجود دارد که به نام “هندسه مقدس” شناخته میشود.
این هندسه بر پایه اصول نسبت طلایی و دنباله فیبوناچی استوار است و ممکن است به عنوان مبنایی برای ایده‌های خلاقانه‌تان مفید نباشد، اما حتماً الهام‌بخش خواهد بود!
مستطیل طلایی
ساده‌ترین هندسه نسبت طلایی، مستطیل طلایی است.
گرافیک زیر یک مستطیل طلایی کامل را نشان می‌دهد که می‌توانید آن را در طراحی‌های خود قرار دهید و عناصر را مطابق با آن تنظیم کنید.
از برخی از نواحی برای ایجاد فضای خالی استفاده کنید. سپس از خطوط و تلاقی‌ها برای ایجاد نقاط تمرکز بهره ببرید. .
مارپیچ طلایی
مارپیچ طلایی و مستطیل طلایی چهارچوب کاری مشابهی دارند.
اما مارپیچ یک طیف جدید از نقاط در قالب یک منحنی به شما ارائه می دهد که می‌تواند به ایجاد نقاط تمرکز جدید و نقاط جذاب درچیدمان شکل و رنگ کمک کند.
مثلث‌های طلایی
نسبت مثلث‌های طلایی کمی پیچیده‌تر است. اما می‌تواند برای طراحی‌هایی که از اشکال مورب و وکتور ها استفاده می‌کنند مفید باشد.
شبکه Phi
ابزار دیگر نسبت طلایی برای کمک به شما در تنظیم ترکیب‌های طراحی، شبکه Phi است.
این شبکه بسیار شبیه به قاعده سه تایی است، بنابراین اگر قبلاً از این شبکه استفاده کرده‌اید، یادگیری آن دشوار نخواهد بود.
ترکیب‌های هندسی ترکیبی
این ترکیب‌های هندسی تماما نسبت طلایی را رعایت کرده اند..
این ترکیب می‌تواند به عنوان دو مارپیچ طلایی کنار هم یا ترکیبی از اشکال در نسبت‌های طلایی باشد. به عنوان مثال، اگر دو مارپیچ طلایی را به یکدیگر متمایل کنید، یک قلب ایجاد میشود.
نسبت‌های طلایی بدون اشکال طلایی
اضافه کردن نسبت طلایی به طراحی‌ها نیازی به استفاده از اشکال هندسی خاص ندارد.
فقط کافی است عدد 1.618 را در نظر بگیرید و از آن استفاده کنید.
برای مثال، اگر یک مربع داشته باشید، می‌توانید آن را به دو قسمت با نسبت طلایی تقسیم کنید. کافی است طول یکی از اضلاع را بر 1.618 تقسیم کنید. عدد به‌دست‌آمده طول قسمت بزرگ تر خواهد بود.
فرض کنید یک مستطیل با طول 1000 پیکسل دارید و می‌خواهید آن را به دو بخش تقسیم کنید:
- طول بخش بزرگتر را محاسبه می‌کنیم:
1000 ÷ 1.618 ≈ 618 پیکسل - حالا بخش کوچک‌تر برابر خواهد بود با:
1000 – 618 = 382 پیکسل
در زیر از همین سیستم برای طراحی کاور فیسبوک استفاده شده است.
نسبت طلایی در هنر و معماری
اولین هنرمندی که به واقع از نسبت طلایی در نقاشی‌اش استفاده کرد، لئوناردو داوینچی بود.
اینکه واقعاً از این نسبت در نقاشی “مونالیزا” هم استفاده کرده بود یا خیر، موضوعی است که تا ابد در پرده‌ای از راز خواهد ماند.
به طور مثال ساختمان پارتنون در آتن یونان هم یکی از این مسائل مبهم و راز آلود است!.
اینترنت ممکن است به شما بگوید که این ساختمان با استفاده از نسبت طلایی طراحی شده است، اما مطالعات دقیق ریاضی این قضیه را رد می کند.
برای درک بهتر از نحوه استفاده واقعی از نسبت طلایی در طراحی، باید به آثار سالوادور دالی و لوک کوربوزیه نیز توجه کنیم.
این دو هنرمند به طور آگاهانه و منظم از نسبت طلایی در آثار خود استفاده کردند.
یکی از مشهورترین نقاشی‌های سالوادور دالی به نام “تقدیس شام آخر” در دهه 1950 نقاشی شده است..
او از شبکه نسبت طلایی برای تنظیم عناصر در نقاشی خود استفاده کرد. دالی همچنین یک دودکاهدرون را در بالای میز نقاشی جای داد. دودکاهدرون یک شکل هندسی 12 وجهی مبتنی بر نسبت طلایی است.
لوک کوربوزیه نیز، یک معمار سوئیسی-فرانسوی بود که از نسبت طلایی برای ایجاد یک سیستم طراحی به نام “مدولار” استفاده کرد.
این سیستم بر اساس بدن انسان به نسبت‌های الهی یا طلایی تقسیم‌بندی شده بود.
هدف اصلی از مرد مدولار ایجاد یک سیستم برای طراحان و معماران بود تا فضاهای زندگی را با نسبت‌های هارمونیک طراحی کنند.
لوکوربوزیه برای طراحی ابعاد درها و پنجره‌ها از این نسبت طلایی استفاده کرده است. حالا بیایید ببینیم چطور می‌توانیم اندازه درها و پنجره‌ها را با این روش محاسبه کنیم.
محاسبه اندازه در:
یکی از اندازه‌هایی که لوکوربوزیه استفاده می‌کرد، اندازه قد انسان با دست بالا است که برابر 226 سانتی متر است. این اندازه به عنوان طول بخش بزرگتر برای طراحی درها و پنجره‌ها استفاده میشود.
فرض کنید که در ورودی یک ساختمان داریم که ارتفاع آن باید با توجه به مدولار طراحی شود:
- ارتفاع در 226 سانتی متر است.
- حالا اگر بخواهیم عرض پنجره ای که کنار این در نصب میشود را طراحی کنیم، می‌توانیم از همان نسبت طلایی استفاده کنیم. اگر عرض پنجره را 100 سانتی‌متر در نظر بگیریم، پس ارتفاع پنجره باید به این صورت محاسبه شود:
1.618*100 = 161.8
این اندازه‌ها باعث میشود که طراحی در و پنجره به شکلی باشد که از نظر بصری و کاربردی مناسب تر و هماهنگ تر باشد.
نسبت طلایی در عکاسی
نسبت طلایی به عنوان یک ابزار تعیین ترکیب بندی در عکاسی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.. .
تنظیم ترکیب عکس برای مطابقت با نسبت طلایی در بخشی از فرآیند عکس‌برداری و تا حدی در مرحله ویرایش عکس انجام میشود.
عکاس با افزودن یک چهارچوب طلایی، مارپیچ طلایی یا شبکه فی روی می‌تواند عکس را با نسبت طلایی هماهنگ کند.
در زیر چند نمونه استفاده از نسبت طلایی در تنظیم عکس ها آورده شده است.
در مورد استفاده از عکاسی و شبکه طلایی در طراحی، می‌توانید از نسبت طلایی برای تنظیم تصویر پس‌زمینه و سپس محتوای بر روی آن استفاده کنید.
نسبت طلایی در طراحی لوگو
آیا واقعاً لوگوی اپل با استفاده از نسبت طلایی طراحی شده است؟
اگر در گوگل برای طراحی لوگو با نسبت طلایی جستجو کنید، یکی از نتایج اولیه این طراحی است که ادعا می‌کند لوگوی اپل با استفاده از این نسبت طراحی شده است.
با این حال، این افسانه در مقالات متعددی در مورد استفاده از نسبت طلایی در طراحی به عنوان حقیقت بازتاب میشود.
در برخورد با این افسانه، برخی از منتقدین توضیح داده اند که خم‌ها و شکل‌های لوگوی اپل به طور دقیق با نسبت طلایی مطابقت ندارند.
علاوه بر این، دایره‌ها به هیچ وجه نسبت طلایی را دنبال نمی‌کنند.
واقعیت این است که لوگوی اپل واقعاً با استفاده از نسبت طلایی طراحی نشده است.
اما همچنان از لحاظ بصری زیباست، که این قضیه اثبات می‌کند حتی اگر طراحی شما به نسبت طلایی “نزدیک” هم باشد، همچنان می‌تواند متوازن و جذاب به چشم آمده و مورد توجه قرار گیرد.
شما نیازی به رعایت اندازه‌گیری‌های دقیق نسبت طلایی ندارید. به خاطر داشته باشید که اعداد اعشاری نسبت طلایی پایانی ندارند.
حتی اگر لوگوی اپل به عنوان یک نمونه مشهور از این گونه موارد تکذیب شود، لوگوهای معروف دیگری واقعاً با استفاده از نسبت طلایی طراحی شده‌اند.
لوگوی نشنال جئوگرافیک به طور حرفه‌ای یک مستطیل طلایی است و پپسی نیز نسبت طلایی را در لوگوی خود رعایت کرده است.
در زیر، یک لوگو به کمک نسبت طلایی طراحی شده است. این طراح از مستطیل طلایی، مارپیچ طلایی و دایره‌های ترکیبی برای انتخاب اشکال با نسبت طلایی استفاده و سپس آنها را با استفاده از نسبت طلایی به عنوان یک ترکیب طرح بندی کرده است.
