مزیت رقابتی چیست ؟ [+ویژگی های مهم]

مزیت رقابتی (competitive advantage) به مجموعه ‌ای از توانمندی ‌ها، ویژگی ‌ها یا مزیت‌ های منحصربه ‌فردی اطلاق می‌شود که یک برند، محصول یا خدمت را در بازار از سایر رقبا متمایز می‌کند. این مزیت، به برند اجازه می‌دهد که در رقابت با دیگران عملکردی برتر داشته، مشتریان بیشتری جذب کرده و به موفقیت پایدارتری دست پیدا کند. مزیت رقابتی می‌تواند در قالب‌هایی چون کیفیت برتر محصول، قیمت‌های رقابتی، خدمات استثنایی مشتریان، ویژگی‌های نوآورانه، فرآیندهای کارآمد یا اعتبار و شهرت برند  نمود پیدا کند.

اهمیت مزیت رقابتی

در دنیای پر رقابت امروز، برتری عملکردی شرطی اساسی برای بقا و رشد در بازار است.

 ایجاد یک مزیت رقابتی ، که دسترسی به آن برای رقبا دشوار یا حتی غیرممکن باشد، به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که به شکلی متمایز در بازار ظاهر شوند، سهم بیشتری از بازار را تسخیر کنند و در بلند مدت به رشد و موفقیت برسند.

 با استفاده هوشمندانه از قابلیت‌های کلیدی و برجسته‌ سازی خود در مقابل رقبا، کسب ‌و کارها می‌توانند   مشتریان بیشتری را جذب کنند

مزیت رقابتی پایدار چیست؟ 

مزیت رقابتی پایدار به برتری استراتژیک بلند مدتی اشاره دارد که یک شرکت نسبت به رقبا دارد و به واسطه آن قادر است به طور مداوم از آن‌ها پیشی بگیرد و موقعیت خود را در بازار حفظ کند.

برخلاف مزیت‌های موقتی یا کوتاه ‌مدت، مزیت پایدار در طول زمان باقی می‌ماند و برای شرکت ثبات، سود آوری و بستری مطمئن برای رشد آینده ایجاد می‌کند.

ویژگی‌های کلیدی یک مزیت رقابتی پایدار شامل موارد زیر است:

– عدم قابلیت تقلید:

مزیت رقابتی پایدار به‌ سختی برای رقبا قابل تقلید است.

 این مزیت می‌تواند از منابع، توانایی ‌ها یا موقعیت‌های استراتژیکی ناشی شود که منحصر به ‌فرد هستند و به‌ راحتی توسط دیگران قابل تکرار نیستند.

 این ویژگی یک مانع ورود ایجاد کرده و موقعیت برند را در بازار محافظت می‌کند.

– خلق ارزش:

 مزیت رقابتی پایدار به برند اجازه می‌دهد تا ارزش مضاعفی  را برای مشتریان خود خلق کند.

این مزیت چیزی را ارائه می‌دهد که از دید مشتریان ارزشمند است و محصولات یا خدمات برند را از رقبا متمایز می‌کند.

 این خلق ارزش باعث ایجاد وفاداری مشتریان، تکرار خرید و برتری رقابتی در بازار می‌شود.

 دوام‌ پذیری:

 مزیت رقابتی  پایدار قادر است در برابر تغییرات محیط  تجاری، تکامل نیازهای مشتریان یا پیشرفت‌های فناوری مقاومت کند.

این مزیت به ‌راحتی توسط عوامل بیرونی از بین نمی ‌رود و به برند یک برتری بلند مدت و ثبات می‌بخشد.

– همسویی با توانمندی‌های کلیدی:

مزیت رقابتی پایدار به طور مستقیم با قابلیت‌ها و نقاط قوت کلیدی شرکت همسو است. این مزیت از توانمندی‌های منحصربه‌فرد شرکت برای ارائه ارزش برتر به مشتریان استفاده می‌کند و به‌واسطه همین همسویی، پایداری مزیت را تضمین می‌کند.

پشتوانه های یک مزیت رقابتی پایدار 

برای کسب مزیت رقابتی پشتوانه های  متعددی وجود دارد، اما در اینجا به چند نمونه رایج اشاره می‌کنیم:

مالکیت معنوی:

 شرکت‌هایی که حق ثبت اختراعات، کپی ‌رایت‌ها، علائم تجاری یا اسرار تجاری را در اختیار دارند، از حمایت قانونی و انحصار بر اختراعات، آثار یا برندهای خود برخوردارند.

این مالکیت معنوی می‌تواند مزیت پایداری ایجاد کند، زیرا از استفاده یا تقلید رقبا از برند شما جلوگیری می‌کند.

قدرت برند:

هویت قدرتمند یک برند شناخته‌ شده، اعتماد، اعتبار و وفاداری مشتریان را به همراه دارد.

 دارایی برند، مزیت پایدار ایجاد می‌کند، زیرا مشتریان برند را با تجربیات مثبت، کیفیت و ارزش مرتبط می‌دانند و رقبا را  نمی توانند به راحتی به جای برند محبوبشان جایگزین کنند.

 اقتصاد قدرتمند:

 شرکت‌هایی که به اقتصاد قدرتمند دست می ‌یابند، از طریق تولید کالا یا خدمات با هزینه کمتر  از یک مزیت پایدار برخوردار می‌شوند.

 تولید در حجم بالا، امکان توزیع هزینه‌ های ثابت، مذاکره بهتر با تأمین ‌کنندگان و سرمایه ‌گذاری در عملیات کارآمد تر را فراهم می‌آورد که مانعی برای ورود رقبا ایجاد می‌کند.

دسترسی به کانال‌های توزیع:

شرکت‌هایی که کانال‌های توزیع اختصاصی یا همکاری‌های انحصاری با تولید کنندگان کلیدی دارند، یک مزیت پایدار به دست می‌آورند.

این دسترسی به آن‌ها امکان می‌ دهد که سریع تر مشتریان خود را گسترش دهند، دسترسی به بازار را کنترل کنند و دامنه رقبا را محدود سازند.

در مجموع، مزیت رقابتی پایدار یک برتری استراتژیک بلند مدت است که به شرکت اجازه می‌دهد به طور مداوم از رقبای خود پیشی بگیرد.

این مزیت به ‌سختی قابل تقلید است، برای مشتریان ارزش خلق می‌کند، در طول زمان پایدار می‌ماند و با قابلیت‌های کلیدی شرکت همسو است.

 شرکت‌هایی که می‌توانند یک مزیت رقابتی پایدار ایجاد و حفظ کنند، موقعیت مناسبی برای دستیابی به موفقیت بلند مدت و سودآوری در بازارهای خود خواهند داشت.

«مزیت رقابتی مجموعه‌ ای از نقاط قوت منحصر به ‌فرد است که شرکت را از رقبا متمایز می ‌کند و به آن امکان می‌دهد تا عملکرد بهتری داشته و مشتریان بیشتری جذب کند.

 این مزیت ارزش خلق می‌کند، در طول زمان دوام دارد و با قابلیت‌های کلیدی برند همسو می باشد، و در نتیجه، به موفقیت بلندمدت می‌انجامد. این گزاره ها باید همواره در اولویت ذهن مدیران ارشد بازاریابی (CMO) قرار گیرد.» 

پل میلز 

مدیرعامل و بنیان‌گذار، VCMO

 انواع استراتژی‌های مزیت رقابتی 

راه‌ های مختلفی برای کسب مزیت رقابتی وجود دارد که شرکت‌ ها می‌توانند از آن‌ها برای متمایز کردن خود از رقبا بهره بگیرند.

این استراتژی‌ها را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

بهینه سازی در هزینه 

این نوع از مزیت رقابتی زمانی حاصل می‌شود که یک کسب ‌و کار بتواند محصولات یا خدمات خود را با هزینه ‌ای کمتر نسبت به رقبا تولید و عرضه کند.

بهینه سازی هزینه می ‌تواند از عواملی مانند اقتصاد قدرتمند، مدیریت کارآمد زنجیره تأمین، فناوری پیشرفته یا دسترسی به منابع ارزان‌ تر ناشی شود.

 با ارائه قیمت‌ های پایین ‌تر، کسب‌ و کارها می‌توانند مشتریان حساس به قیمت را جذب کرده و به یک مزیت رقابتی دست پیدا کنند.

 مزیت تمایز 

مزیت تمایز زمانی حاصل می‌شود که یک کسب ‌و کار بتواند محصولات، خدمات یا ویژگی‌های منحصر به‌ فرد و بهتری ارائه دهد که از نظر مشتریان ارزشمند باشند.

این مزیت از طریق نوآوری در محصول، کیفیت برتر، خدمات استثنایی به مشتریان، گزینه‌های سفارشی‌ سازی یا تصویر قوی برند به دست می‌آید.

مزایای تمایز به شرکت‌ها امکان می‌دهد قیمت‌های بالاتری تعیین کرده و مشتریانی را جذب کنند که به دنبال محصولات یا خدمات منحصر به ‌فرد و برتر هستند. (مانند برند های ممتاز و لوکس )

استراتژی تمرکز 

مزیت تمرکز بر مبنای هدف‌ گذاری بر یک بازار خاص یا یک بخش خاص از مشتریان استوار است.

 با تمرکز بر یک بازار تخصصی، کسب ‌و کارها می‌توانند تخصص بیشتری کسب کرده، محصولات یا خدمات خود را برای نیازهای خاص مشتریان تنظیم کنند و روابط قوی ‌تری ایجاد  نمایند.

این نوع از مزیت اغلب با درک عمیق نیازهای ویژه بازار هدف و ارائه محصولات، خدمات یا تجربه‌ های تخصصی که توسط رقبا به سادگی قابل تکرار نیستند، به دست می‌آید.

مزیت فناوری 

مزیت فناوری زمانی حاصل می‌شود که یک شرکت توانایی استفاده از فناوری‌های پیشرفته، سیستم‌های اختصاصی همراه با مالکیت معنوی را داشته باشد.

 این مزیت می‌تواند به شکل پتنت‌ها، اسرار تجاری یا مجوزهای انحصاری باشد که یک برتری تکنولوژیک نسبت به رقبا را ایجاد می‌کند.

مزایای فناوری به کسب ‌و کارها امکان می‌دهد محصولات نوآورانه را توسعه دهند، فرآیندها را بهینه کنند، کارایی را افزایش دهند یا ویژگی‌های منحصر به ‌فردی ارائه کنند که برای رقبا دشوار باشد تا از آن‌ها تقلید کنند.

مزیت عملیاتی 

مزیت عملیاتی زمانی حاصل می‌شود که یک کسب ‌و کار بتواند با بهره ‌گیری از کارایی عملیاتی، فرآیندهای مؤثر یا مدیریت بهتر زنجیره تأمین ، هزینه‌ها را کاهش داده، بهره‌ وری را بهبود بخشیده و محصولات یا خدمات را به شکل کارآمد تری نسبت به رقبا عرضه کند.

این مزیت ممکن است از عواملی مانند لجستیک بهتر، فرآیندهای تولید بهینه ‌شده، کنترل هزینه‌های مؤثر یا رویکردهای نوآورانه در جهت افزایش کارایی حاصل شود.

نکته مهم این است که این انواع مزایای رقابتی به‌ صورت انحصاری نیستند و بسیاری از کسب‌  وکارها می ‌توانند از چندین مزیت به‌ طور همزمان بهره ببرند.

علاوه بر این، ارتباط و تأثیرگذاری هر نوع مزیت رقابتی می‌تواند بسته به صنعت، پویایی بازار و زمینه خاص کسب ‌و کار متفاوت باشد.

 شرکت‌های موفق معمولاً ترکیبی از این مزایا را برای تقویت موقعیت خود در بازار توسعه داده و حفظ می‌کنند.

 چالش های تقویت مزیت رقابتی

اگرچه ایجاد مزیت رقابتی برای کسب ‌و کارها فواید آشکاری دارد، اما نکات مهمی نیز وجود دارند که باید قبل از سرمایه ‌گذاری در یک برنامه نوآوری مورد توجه قرار گیرند:

– واکنش رقابتی:

 رقبا معمولاً سعی خواهند کرد مزیت رقابتی یک شرکت را تقلید یا اگر نشد تخریب کنند.

 کسب ‌وکارها باید برای واکنش‌های رقابتی آماده باشند و به‌ طور مداوم ارزش پیشنهادی منحصر به ‌فرد خود را بهبود بخشند تا جلوتر بمانند.

– متغیر های بازار:

 شرایط بازار و ترجیحات مشتریان می‌توانند به سرعت تغییر کنند، که ممکن است اثربخشی یک مزیت رقابتی قوی قبلی را کاهش دهد.

 کسب ‌وکارها باید هوشیار باشند و استراتژی‌های خود را با تغییرات بازار سازگار کنند تا بتوانند برتری خود را حفظ نمایند.

– قابلیت تقلید:

بسته به ماهیت مزیت رقابتی، ممکن است رقبا بتوانند آن را در طول زمان تقلید یا بازتولید کنند.

بنابراین، شرکت‌ها باید به ‌طور مداوم نوآوری کرده و قابلیت‌های منحصر به ‌فرد خود را ارتقاء دهند تا مزیت رقابتی پایدار باقی بماند.

.

و در آخر

مزیت رقابتی یکی از مفاهیم اساسی در بازاریابی است که به کسب‌ و کارها امکان می‌دهد از رقبا متمایز شوند، مشتریان بیشتری جذب کنند و به موفقیت بلندمدت دست یابند.

شرکت‌ها با بهره ‌گیری از نقاط قوت منحصر به ‌فرد خود و ارائه ارزش افزوده، می‌توانند برتری رقابتی خود را در بازار تثبیت کنند.

با این حال، ضروری است که به‌ طور مداوم تحولات بازار را زیر نظر داشته، با تغییرات  بازار همگام شوند و نوآوری‌های لازم را برای حفظ این مزیت ایجاد کنند.

مزیت رقابتی قوی و به ‌درستی پیاده ‌سازی ‌شده، می‌تواند به ‌طور چشمگیری در رشد شرکت، افزایش سهم بازار، سود آوری و در نهایت ارتقای ارزش سازمانی نقش ‌آفرینی کند.

منابع : +